MAKALELER
TORTİKOLLİS. HAFİFE ALMAYIN!
Tortikollis, dünya genelinde doğumsal olarak ortaya çıkan ortopedik rahatsızlıklarda 250 bebekte bir görülme oranı ile üçüncü sırada yer alıyor.
“Eğri boyun” anlamına gelen tortikollis bir tanı değil, aslında altta yatan çeşitli durumların bir sonucudur. Boynun her iki yanında yer alan çift başlı bir kas olan Sternocleidomastoid (SCM) kasının bir tarafta gergin, kısa olması yanında kasa dokunulduğunda bezelye ya da zeytin büyüklüğünde şişliğin hissedilmesi ile tanımlanıyor. Baş, kasın gergin olduğu tarafta yana doğru eğrilmiş ve yüz karşı tarafa bakacak şekilde dönmüş görülür. Boyun eğriliğinin ters tarafına döndürülmeye veya yana bükülmeye çalışıldığında hareket kısıtlılığı fark edilir.
Tortikollis Muhtemel Nedenleri
Doğumsal veya pozisyonlamaya bağlı nedenlerden kaynaklanabilir.
Zor ve/veya ters doğum hikayesi olan bebeklerde ve bebeğin anne karnındaki pozisyonu en sık (%40) rastlanan nedenlerin başında geliyor. Boyun omurundaki şekil bozuklukları, görme veya işitme kaybı, SKM kasının içinde kanama veya tümör olması, sabit duruş, nörolojik hastalıklar ve kalıtım gibi pek çok farklı nedene bağlı olarak görülüyor.
Hafife Almayın!
Bir aydan önce tedaviye başlanması durumunda başarı %98, 3. ve 4. ayda başlanmasında ise başarı oranı %85 civarındadır.
Ancak; tortikollis tedavi edilmediğinde motor gelişim geriliği, yüz veya çenede asimetri, kafa şekil bozuklukları (düzleşme), göz kayması, yüz kemiklerinde veya kulakta eğrilik, skolyoz gibi ek sorunlara neden olabilir.
Tortikollis nedeniyle oluşabilecek ikincil sorunların önlenmesi için erken tanı ve tedavi çok önemlidir.
Boynu eğri bebeği olan ailenin yapması gerekenler
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanına ebeveynin endişelerini açıklaması ilk aşamadır. Uygun fizik tedavi tavsiyeleri ve egzersizleri ile 3-12 ay arası tamamen düzelme görülebilir.
Nadiren cerrahi tedaviye başvurulabilir. 1 yaşından büyük çocuklarda, düzeltici cerrahinin hem kozmetik hem de fonksiyonel yararları olabilir.
Tortikollis için Fizyoterapinin Amacı
Kısa olan boyun (SKM) kasının normal uzunluğuna getirilmesi ve başın orta hatta aktif getirilmesinin sağlanması ile oluşacak olumsuz durumların en erken dönemde önlemek için erken fizyoterapiye başlanmalıdır.
Aileye gerekli bilgiler verildikten sonra fizyoterapist uygulaması, kontrolü ve takibi, tedavinin aşamaları ile ilgili detaylı bilgi verilir. Taşıma, besleme ve uyku sırasında tarif edilen şekilde bebeğin pozisyonlanması, doğru doz ve miktarda germe egzersizleri ve oyunlarla aktif boyun hareketlerinin gösterilmesi ile ebeveynin katılımı sağlanır.
Dikkat!
- Hareketler rutin (her alt değiştirmede) ve günde 5 kez 15 tekrarlı yapılmalı
- Egzersiz programı en az 1 yıl sürdürülmeli
- Egzersizler uygulanırken bebeğin karnının doymuş, rahat ve mutlu olmasına dikkat edilmeli
- Egzersizlerin oyun şeklinde, şarkı veya tekerleme söyleyerek yapılmalı
- Çocuk hareketleri yaparken başlangıçta direnç göstererek, ağlayabilir. Düzenli olarak germelere devam edildiğinde, zamanla boyun hareketleri artar
- Oyuncaklar çocuğun başını kaldırıp, bakacağı şekilde tutulmalı
- Odasındaki yatak istenen yönde başını çevireceği şekilde yerleştirilmeli
- Bebek başını ters yöne çevirerek şekilde biberonla beslenmeli
- 4 aylıktan büyük bebeklerde, düzenli ev egzersiz programına rağmen 10 derecelik eğiklik devam ediyorsa, boyun için tortikollis ortezi ve yastığı kullanımı önerilmeli
Kaynak:
- Gundrathi J., Cunha B., Mendez M. (2013) “Congenital Torticollis”.
- Herman M. Torticollis in Infants and Children. 2006;55:647-53
- Aydın R., (2014), “Tortikollis”, İstanbul üniversitesi FTR Anabilim Dalı Pediatrik Rehabilitasyon Ünitesi El Kitapçığı.
- Nilesh K., Mukherji S. (2013) “Congenital Musculer Torticollis”, Ann Maxillofac Surg. 2013 Jul-Dec;3(2): 198-200
- Zollars J., Burtner P. (2020), “Neural and visceral manipulation in infants with congenital musculer torticollis”.Journal of Physical Theraphy Science. 2020 Jan;32(1):7-15