MAKALELER
KALEM KAVRAMA
Kalem kavrama ile ilgili ebeveyn farkındalığı genelde ilkokul dönemine denk gelir. Yazısı okunmuyor ya da sınavlarda başarısız oluyorsa öğretmen aileyi uyararak destek almasını önerebilir.
Kavrama ince el becerilerden birisidir. İnce el becerilerinin gelişimi dil ve konuşma becerileri, giyinme-soyunma gibi özbakım becerileri, erken okur-yazarlık becerilerinin temelini oluşturur.
Her çocuğun kendi hızında gelişimi ve her kavrama için belirtilen farklı yaş aralığı vardır. Ancak çocuğunuzun kalem tutuşu ile ilgili endişeleriniz varsa bir uzman görüşü almanız yararlı olacaktır.
PEKİ EBEVEYNLER NE ZAMAN ENDİŞELENMELİ?
Çocuğun yazma araçlarını elinde tutması tıpkı emekleme, yürüme ve zıplama gibi gelişim dönüm noktalarından biridir. Kavrama kalıpları, öğrenmenin ve ince motor becerilerin önemli bir yönüdür.
Bir çocuk oyuncak veya çıngırak gibi farklı nesneleri elleriyle ilk tuttuğu andan itibaren kalem tutuşunu geliştirmeye başlar. 3-4 aylık başlayan bu tutuş çoğunlukla zayıftır. Bu nedenle bebek nesneleri el ve ağzı ile destekler.
Avuç içi kaba kavrama, kavramanın ilk aşamasıdır. Nesne tüm parmakların kapatılması ile tutulur.
El, dirsek, bilek ve parmak kasları güçlendikçe başparmak ve avuç içi de dahil olmak üzere tüm el ile kavrayarak nesne tutulmaya başlar. Avuç içi yukarı bakacak şekilde 12-15 ayda karalama yapacak düzeyde kavrama başlar. Bu sırada kollar yukarıdadır ve kalem hareketi omuzdan kontrol edilir.
2-3 yaş civarında avuç içi aşağı bakacak şekilde kalem tutulmaya başlar. Kalemin işaret parmağı ile baş parmak arasına geçişi bu yaş civarında olur. Böylece çizgi çizme, erken yazma öncesi vuruş ve renklendirme aşamasına geçilir.
3-4 yaş arasında üç ya da dört nokta tutuşu ile statik kavrama yapılarak bilek ve önkollar sabitlenir.
4-5 hatta 6 yaş civarında artık kalem sıkı bir şekilde 4 noktadan desteklenerek parmak hareketleri ile yazı yazma başlar.
Bununla birlikte çocuk ve yetişkinler için bir çok farklı kalem kavrama modeli vardır. Kas hareketi ve kuvvetin gelişmesi ile kişi kendine özgü tutuş geliştirebilir.
El yorgunluğu nedeniyle yazma taleplerini karşılamakta zorluk, el ağrısı, azalmış okunabilirlik gibi belirtiler verimsiz bir kalem tutuşunun belirtileridir. Kavramanın gelişmesi için çocuğun desteklenmesi gerekir.
KAVRAMAYI GELİŞTİREN AKTİVİTELER
Sıkı, gevşek, avuç içi, üç nokta … gibi farklı kalem tutuşlarını ebevynlerin erken yaştan itibaren izlemesi önemlidir. Ebeveyn olarak ince motor becerilerin gelişimini desteklemek, çocuklarımız için yapabileceğimiz en iyi şeylerden biridir.
Eğlenceli aktiviteler ile bunu desteklemek gelişimi hızlandırır. İşte size birkaç aktivite örneği:
Oyun hamuru ile oynamak: Hamuru sıkarak parmak aralarından fışkırtmak, başparmak ve diğer parmaklar arasında ezmek, küçük ya da büyük yuvarlaklar yapmak, hamurları kopartmak … gibi farklı aktiviteler yapılabilir.
Lastikle parmakları esnetmek: Renkli paket lastiklerini parmak aralarına dolayarak açmaya çalışmak elin iç kısmındaki kasların güçlenmesini sağlar. Böylece kalemi sıkı tutması azalarak yorulma süresi uzar.
Cımbız aktiviteleri: Farklı esneklikteki cımbızlar ile ponpon, pamuk, boncuk, blok taşıma aktiviteleri yapılır.
Ahşap bul-tak oyunları: Minik tutamaçlarından tutarak şekil, sayı, harf eşleme oyuncakları bilişsel gelişimi de destekleyerek kavramayı destekler.
Tebeşir ve kara tahta kullanımı: Kalın tebeşiri tutmak her zaman daha kolaydır. Her tutuş şeklinde tebeşirin tahtayı çizmesi en büyük avantajdır.
Delikli tahtadan ip geçirme: Parmak kavramasını geliştirmek için harika bir yoldur. İpe boncuk dizme de farklı bir versiyonudur.
Bant takma ve sökme: Elektrik bantlarını duvara, masaya, oyuncaklarına bantlayın ve sökmesi için çocuğunuzu teşvik edin. Cırt bantları takıp çıkarmakta el kaslarını güçlendirir.
Çocuğa kalem veya başka bir yazı aracı tutma sanatını öğretmek asla kolay değildir. Ancak doğru aktivite ve düzenli uygulama ile kolayca kavrayabilirler.
Kaynak:
23.05.2022