MAKALELER
ÇOCUĞUM NEDEN BİR ŞEYLERİ AĞZINA KOYAR?
Bir çocuğun iki yaşından sonra ağzına bir şeyler koymaya devam etmesi, genellikle duyusal sorunlar, otizm, gelişimsel gecikmeler ve öğrenme güçlüğü ile birlikte rapor edilir. Yiyecek olmayan nesneleri çiğnemeye veya emmeye devam edebilirler. Bu çocuklar kollarını ya da yakalarını emebilir ya da çiğneyebilir ya da ağızlarında sürekli bir oyuncak ya da kalem bulundurabilirler. Bazı durumlarda, gıda dışı maddeleri de yiyebilirler.
Oral arama normal gelişimin bir parçasıdır
Oral duyu arama davranışı veya ağızdan ağıza alma, bebeklerde ve küçük çocuklarda normal bir davranıştır. Kendilerini sakinleştirmek ve yatıştırmak için emmeyi kullanırlar. Bu kendi kendini yatıştırma, öz düzenleme olarak da adlandırılabilir. Emziklerin üzgün bir bebeği sakinleştirmede neden bu kadar işe yaradığını bu durum açıklıyor. Emme aynı zamanda beslenme için gerekli olan önemli bir hayatta kalma refleksidir.
Bebekler büyüdükçe dünyayı keşfetmek için ağızlarını kullanır. 18-24 ay arası çocukların her şeyi ağzına götürmesi çok normaldir. Bu onların duyusal motor gelişimlerine yardımcı olur. Ne kadar büyük olduğu, ne kadar sert veya yumuşak olduğu ve şekli gibi bir nesne hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı olur. Ağız ikinci bir çift göz gibi davranarak beyne dünyadaki nesneler hakkında ekstra bilgi verir. Bu davranış tipik olarak on sekiz aylıktan itibaren azalır ancak iki yaşına kadar devam edebilir.
İki yaşın altındaki çocukların oyuncakları ağzına sokmak ve çiğnemek, yakalarını veya kollarını çiğnemek veya emmek, kalemi ağzına sokmak, kağıt parçalarını çiğnemek, baş parmaklarını emmek veya tırnaklarını yemek gibi ağızlarına eşya girmesinin gerçekten normal olduğunu bir kez daha vurgulamak istiyoruz. Sıklık, çocuklar diş çıkarırken de artabilir, yine tamamen normal bir davranıştır.
Çocuklarda oral arayış nedenleri neler olabilir?
GELİŞİMSEL GECİKMELER
Gelişimsel gecikmeleri olan daha büyük çocuklar, gelişimsel yaşlarını yansıttığı için, 18 aylık bir çocuğun yaptığı gibi, nesneleri keşfetmek için ağızlarını kullanmaya devam edebilirler. Bunun nedeni bu çocukların gelişim çağını yansıtmaları ve gelişmek için daha fazla zamana ihtiyaçlarının olmasıdır.
ÇOCUK, KENDİNİ DÜZENLEMEK VEYA YATIŞTIRMAK İÇİN ORAL DUYUSAL GİRDİ ARAR
Emmek çok sakinleştiricidir. Bu, bebeklerin kendini sakinleştirmeye ve düzenlemeye yardımcı olmak için kullandıkları bir stratejidir. Bazı çocuklar büyüdüklerinde bile bu stratejiyi kullanmaya devam ederler. Bunun nedeni sakinleşmek için kullanacakları başka bir stratejiye sahip olmamalarıdır.
ÇOCUK DUYUSAL AŞIRI YÜKLENME YAŞIYOR OLABİLİR
Duyusal işlemleme güçlüğü çeken çocuklar aşırı yüklendiğinde ağızlarına bir şeyler koyabilir veya çiğneyebilirler. Duyusal aşırı yüklenme sırasında beyin işlemek zorunda olduğu bilgilerle dolup taşar. Bu sırada öz düzenlemeye yardımcı olmak için en güvenli yol çiğneme ya da emme davranışı göstermektir. Çünkü çene en güçlü kaslardan biridir ve çiğneme ile beyne proprioseptif duyusal girdi sağlayarak rahatlama, sakinleştirme, organize etme ve güven duygusunu sağlar.
DİŞ SORUNLARI YAŞIYOR OLABİLİR
Çocuğun dişlerinde çürüme, enfeksiyon gibi sorunlar varsa bunu ifade edemediği için oral arayış içine girer. Bundan şüpheleniliyorsa, çocuk diş hekimine kontrol ettirilmelidir.
PİKA GİBİ TIBBİ BİR DURUM
Pikalı çocuklar sadece yiyecekleri değil her şeyi ağızlarına alırlar. Bu, bir sigara izmariti, Lego, kir veya madeni paraya kadar her şey olabilir. Bu çocuklar yenilebilir ve yenemez öğeleri ayırt edemezler. Araştırmalar, öğrenme güçlüğü olan kişilerin %4 ila %26'sının pika gösterdiğini ve
pika oluşma olasılığının, öğrenme güçlüğünün seviyesi ne kadar şiddetliyse arttığını ileri sürmektedir.
Oral duyusal arayış ne zaman bir “SORUN” olur?
Çocuk bir şeyleri çiğnerken veya emerken bölge dışına çıkıyorsa ve bu nedenle sınıfta dinlemiyorsa,
Ağız çevresinde ağrılı ve rahatsızlığa neden olabilen bir kızarıklık oluşuyorsa,
Aşırı derecede ağızlarına aldıkları veya çiğnedikleri için giysilerini veya diğer eşyalarına zarar veriyorsa,
Sosyalleşmesini ve hijyenini olumsuz etkiliyorsa,
Akranları tarafından zorbalığa uğruyor ya da dışlanıyorsa,
Benlik ve özgüven sorunları oluşmaya başlamışsa oral duyusal arayış artık bir sorun olarak görülmelidir.
Nasıl yardımcı olabilirim?
GELİŞİMSEL GECİKMELER
Oral duyu arayışının gelişimsel bir gecikmeyle ilgili olduğunu düşünüyorsanız, o zaman çocuğunuza gelişimsel yaşına uygun aktiviteler sağlamak gerekir. Bunlar, gerçek yaşlarından ziyade daha küçük çocuklar için tasarlanmış oyunlar ve aktiviteler olabilir.
İki yaşından küçükler için tasarlanmış ve bu nedenle ağızda güvenli olan oyuncakları tavsiye edebiliriz. Farklı dokulara sahip oyuncakları deneyin.
Çocuk güvenli bir şekilde yemek yiyebiliyorsa, diş çıkarma peksimetleri, uzun havuçlar veya brokoli sapları gibi daha sert yiyecekler de kullanabilirsiniz. Farklı sıcaklıklar çeşitlilik verebilir.
Çocuklar ayrıca titreşen oyuncakları da sevebilir. Titreşimli masaj aletleri, diş fırçaları…
Duyusal dokunma duyusu aktiviteleri ve tüm vücudunu kullandığı beden farkındalığı oyunları (zıplama, yuvarlanma, sallanma…) yararlı olabilir,
Profesyonel yardım alarak değerlendirme ve terapi alabilirsiniz.
ÇOCUK, KENDİNİ DÜZENLEMEK VEYA YATIŞTIRMAK İÇİN ORAL DUYUSAL GİRDİ ARAR
Çocuğunuzun ağzına neyi ne zaman koyduğuna dikkat etmeniz gerekir. İlk olarak, oral arayışa model olup olmadığını belirleyin. Evde mi yoksa okulda mı daha sık oluyor? Daha çok sabah mı akşam mı oluyor? Hangi olaylar veya faaliyetler onu tetikler? Çocuğunuz yorgun olduğunda daha sık mı oluyor? Endişelendiklerinde daha çok mu oluyor? Canları sıkılmış olabilir mi?
Eğer bir model varsa, o zaman uyaranın ne olduğunu tespit edebilir ve önlem alabilirsiniz.
Günün belirli bir saatiyse, çocuğunuzun bu dönemde biraz daha sakin kalmasına yardımcı olması için stratejiler belirleyebilirsiniz.
Bunun duyusal aşırı yüklenmeyle daha bağlantılı olduğunu düşünüyorsanız, o zaman bu aşırı duyusal yüklemenin gün boyunca nasıl azaltılabileceğini düşünmeniz gerekecektir.
Ağır iş aktiviteleri yararlı bir strateji olabilir.
Çocuğunuz ayrıca duyu bütünleme konusunda eğitim almış bir terapist tarafından yapılan değerlendirmeden de yararlanabilir. Terapi alabilirsiniz.
ÇOCUĞUNUZUN DUYUSAL İHTİYAÇLARINI NASIL ANLARSINIZ?
Endişeli ve çocuklarına yardımcı olmak isteyen ebeveynler için 0-12 yaş arasındaki çocuklar için hazırlanan uluslararası geçerliliği olan bir duyusal değerlendirme formu ile davranışların altında yatan duyusal nedenleri öğrenebilirsiniz. Özet bir rapor sonrası çocuğunuza nasıl yardım edip destekleyeceğiniz konusunda öneriler sunulacaktır.
E-Posta: info@perifizyoterapi.com üzerinden ya da telefonla 05327615230 bize ulaşabilir ve bilgi alabilirsiniz.
ORAL DUYUSAL ARAYIŞI OLAN ÇOCUKLAR İÇİN DUYUSAL AKTİVİTELER
Oral duyusal aktivitelerde yetişkin gözetimi çok önemlidir. Ayrıca alerji ve diyet gereksinimleri de dikkate alınmalıdır. Genel bir kural olarak, çiğneme ve emme daha sakinleştirici bir etkiye sahiptir. Gevrek dokular daha fazla uyarı verebilir, ancak bazı durumlarda yeniden düzenlemeye de yardımcı olabilir.
Oral duyusal arayışta olan çocuklar için öneriler:
Mızıka, flüt gibi müzik aletlerini kullanmasını teşvik etmek
Islık çalmak
Kaynana dili gibi parti üfleyicilerini kullanmak
İçecekleri pipetle içmek. Özellikle milkshake tarzı koyu içecekler içirmek. Güçlü emme gerektiren kıvrımlı pipetler tercih etmek.
Baloncuk , rüzgar gülü üflemek gibi oral motor aktiviteler
Sakız çiğnemek
Çiğneme kolyeleri, bileklikleri, oyuncakları kullanmak
Emmeyi tercih eden çocuklar için öneriler:
Emmek için dondurulmuş meyve ve buz küpleri
Şekersiz sert şekerlemeler
Lolipoplar
Ev yapımı meyve suyu çubukları
Çıtır çıtır dokuları tercih eden çocuklar için öneriler:
Buz küpleri
Patlamış mısır
Kurutulmuş meyve/sebze cipsleri
Çıtır müsli
Fındık, fıstık, ceviz gibi sert çerezler
Çiğ havuç ve diğer sebze çubukları
Tüm bedeni içeren hareket aktiviteleri:
Tüm vücudu içine alan emekleme, zıplama gibi aktiviteler çiğneme ihtiyacını azaltabilir.
Bedeni sıkıştıran tünelden geçme, hamburger oyunu, halıya sarılma oyunları proprioseptif duyuyu uyararak rahatlamayı sağlar.
Sallanmak ve kaydıraktan kaymakta oral arayışı azaltabilecek aktiviteler arasındadır.
Unutmayın
Oral duyum arayan çocukların çoğu kendilerini sakinleştirmenin ve sakin kalmanın yollarını arıyor. Bu kendini düzenlemelerinin doğal bir yolu. Bu nedenle, semptomu ve tetikleyicilerini tanıdığınızda ve onlar için çalışan alternatif güvenli öz düzenleme stratejileri bulduğunuzda, davranışın değişmesi uzun sürmeyecektir.
KAYNAK:
15.05.2023